Կատարսիս տեսանելի աշխարհի և անհայտի միջև: Հարցազրույց Գիլ եվ Ուրի Բեխերի հետ

Այս տարի ԱՐԷ կատարողական արվեստի փառատոնը հյուրընկալեց հիանալի դուետ՝ Գիլ և Ուրի Բեխերներին Իսրայելից: Գիլը բազմապրոֆիլ դերասան և արտիստ է։ Լիզա Յակոբսոնի հետ հանդիսանում է Իսրայելի ամենահին փողոցային թատերական ընկերության՝ Արմա թատրոնի համահիմնադիրը: Նրա որդին՝ Ուրին, աշխատում է կինոարվեստի և երաժշտական արտադրության բնագավառում։ Նրանք միասին ներկայացրեցին «Ծեսեր հանրային տարածքների համար»՝ բանաստեղծական պերֆորմանս՝ հարաբերվելով հանդիսատեսի և «ՀայԱրտ» ցուցահանդեսային տարածքի հետ:

Ինչպե՞ս եք ծանոթացել Հայաստանի ու ԱՐԷ փառատոնի հետ։

Գիլ Բեխեր – Ամեն ինչ սկսվեց 2016 թվականին, երբ Մարինեն մասնակիցներ էր փնտրում ԱՐԷ փառատոնի «Դադա 100+» թողարկման համար: Համացանցում փնտրելիս նա հանդիպեց մեր արվեստագետների գյուղին՝ Էյն Հոդին, որտեղ 1950-ականներին հաստատվել էր Մարսել Յանկոն՝ Դադա շարժման հիմնադիրներից մեկը այլ արվեստագետների հետ միասին։ Այն ժամանակ ես և ընտանիքս նոր էինք վերադարձել Ֆրանսիայի հարավում եռամյա residency-ից, և անմիջապես այն բանից հետո, երբ Մարինեն կապ հաստատեց մեզ հետ, ես և կինս՝ Լիզան, արդեն Երևանի ճանապարհին էինք: Փառատոնի փոխանակման ծրագրի շրջանակում Մարինեն և Նազարեթը նույնպես եկան Իսրայել, և մեր գյուղի արվեստագետները 2018-ի Թավշյա հեղափոխության ժամանակ ցուցադրվեցին Երևանում։

 

No alt text provided for this image

Գիլ Բեխերի պերֆորմանսը․ «Ծեսեր հանրային տարածքների համար», ԱՐԷ փառատոն

 

Ինչպե՞ս մշակեցիք «Ծեսեր հանրային տարածքների համար» հղացքը:

Ուրի Բեխեր – Գաղափարն առաջացել էր 2019 թվականին, երբ Գիլը Դյուսելդորֆի արվեստագետների կացարանում էր, որտեղ նա ստեղծում էր զգեստներ, գլխարկներ և տարբեր տեսակի առարկաներ: Նա սկսեց ելույթ ունենալ արդյունաբերական և արտասովոր վայրերում, և լուսանկարիչ ընկերոջ՝ Յոզեֆ Շուլցի օգնությամբ նրանք նկարահանեցին հետաքրքիր տեսանյութեր։ Երբ Գիլը վերադարձավ Գերմանիայից, նա ինձ հանձնեց նյութը, և մենք այն վերածեցինք ութ րոպեանոց տեսահոլովակի, որը ցուցադրվեց 2019 թվականին ԱՐԷ փառատոնում: Երբ Մարինեն մեզ հրավիրեց այս անգամ, մենք մտածեցինք, որ իրականում կարող ենք պերֆորմանսը տեղում կատարել: Ես ինձ հետ բերել էի կադրեր և ձայնագրված ձայներ, բայց վերջնական video art-ը և ձայնային պատկերը ավարտվեցի այստեղ՝ Նեսթ կացարանում:

Գիլ Բեխեր – Այս հղացքը մշակելուց ի վեր՝ ես ստեղծել և ցուցադրել եմ պերֆորմանսներ տարբեր հատուկ նախագծերի ընթացքում: Սա պատրաստի պերֆորմանս չէ, որտեղ դու գալիս ես, բացում քո ճամպրուկը և ներկայացնում: Ամեն անգամ տարբեր է. ես ոգեշնչվում եմ տարբեր մարդկանցից, տարբեր նյութերից, տարածքից, եղանակից։ Դա նման է առանց որևէ պատրաստվածության տեղում ստեղծագործելուն: Ինձ վրա մեծ ազդեցություն է թողել ժամանակակից թատրոնի մարգարե Անտոնեն Արտոն, ով ասում էր, որ եթե դերասանը բեմ է բարձրանում նույն շարժումը կատարելու և նույն տողերը մատուցելու համար, նրա բեմադրությունն արդեն մեռած արվեստ է։ Փողոցային թատրոնում չես կարող գալ ինչ-որ ֆիքսված բանով. դու պետք է աշխատես այն ամենի հետ, ինչը քեզ շրջապատում է, և ներառես այն քո ներկայացման մեջ: Սա բազմամասնագիտական և բազմաչափ պրակտիկա է:

 

No alt text provided for this image

Գիլ Բեխերի պերֆորմանսը․ «Ծեսեր հանրային տարածքների համար», ԱՐԷ փառատոն

 

Ներկայացման նկարագրության մեջ դուք ընդգծում եք «արտիստների դերը՝ որպես շամաններ»։ Կպատմե՞ք ավելին ձեր աշխատանքի այս հարթության մասին:

Գիլ Բեխեր – Ինձ համար դերասանը նման է շամանի, ով խաղում է հանդիսատեսի, տարածության էներգիայի հետ և ինչ-որ կատարսիս է ստեղծում տեսանելի աշխարհի և անհայտի միջև: Դա շատ հոգևոր կապ է: Երբ երեխան և նրա տատիկը միասին դիտում են պերֆորմանսը, նրանց երևակայությունը իրենց տանում է տարբեր վայրեր: Ահա թե ինչ է նշանակում արվեստը և թատրոնը. բացել երևակայությունը և խոսել քո անգիտակցականի հետ:

Ուրի Բեխեր – Ավանդական թատրոնում ես հաճախ եմ զգում, որ հղացքը գերիշխում է ներկայացման վրա: Դերասանները կարծես խրված են իրենց հղացքում կամ տեքստում, որը քիչ տեղ է թողնում շարժման կամ իմպրովիզի համար: Մեր ներկայացման մեջ մենք հակված ենք հանձնվելու պահի գեղեցկությանը, որպեսզի կարողանանք մեզ բաց թողնել և հավատարիմ մնալ հանդիսատեսին:

 

No alt text provided for this image

«Ծեսեր հանրային տարածքների համար», ԱՐԷ փառատոն

 

Պատմեք ավելին այն մասին, թե ինչպես եք նախագծել ձայնային պատկերը եվ զգեստները։

Ուրի Բեխեր – Ես սովորաբար երաժշտություն չեմ ստեղծում պերֆորմանսների համար, այլ ստեղծում եմ իմ վավերագրական ֆիլմերի և աբստրակտ ստեղծագործությունների համար՝ հիմնականում էլեկտրոնային երաժշտություն կամ ձայնային պատկերներ: Այս պերֆորմանսի համար ես մի քանի դաշտային ձայնագրություններ էի արել իմ տան մոտ՝ տարբեր տեսակի բնական երանգներ ներկայացնելու համար, և ես նաև ձայներ էի հավաքել համացանցից: Իմ նախագծած ձայնային պատկերը նվագարկվում է կենդանի կատարմամբ, ինչը նշանակում է, որ ես այն հարմարեցնում եմ պահի ոգուն, որպեսզի յուրաքանչյուր պերֆորմանս ունենա յուրահատուկ մթնոլորտ և տարբեր ելևէջներ:

Ժիլ Բեխեր – Ես Ժակ Լըկոքյի մեթոդի ուսանող եմ, որն ասում է, որ դերասանը կարող է լինել և՛ զգեստների դիզայներ, և՛ ճարտարապետ, և՛ բանաստեղծ, ուստի ես սովոր եմ ստեղծել իմ զգեստներն ու աքսեսուարները՝ հատկապես գլխարկները: Փարիզում սովորել եմ գլխարկների և դիմակների ձևավորում, սովորել եմ 15-16-րդ դարերի ավանդական գլխարկներ պատրաստել: Սա օգնեց ինձ սովորել հիմունքները, և ապա սկսեցի զարգացնել իմ սեփական ոճը՝ օգտագործելով անսովոր նյութեր: Սա «աղքատ թատրոնի» մոտեցումն է, ինչպես ես եմ ասում, բայց իրականում «հարուստ թատրոն» է։ Դա ապրելակերպ է: Քանի որ մենք ապրում ենք մի երկրում, որտեղ չունենք անհրաժեշտ նյութերը, մենք պետք է «հորինենք» այն և վերածենք արվեստի գործի։

Հարցազրույցը՝ Աշոտ Փափազյանի