Կոմիտաս. Հողը և Երգը
2022
ԺԱԻ նախագծային լաբը մշակելով և սկսելով «Կոմիտաս. հողը և երգը» համայնքային արվեստի նախագիծը Գյուլագարակի համայնքի Վարդաբլուր գյուղում, հետապնդում է հեռահար մի նպատակ. վերակենդանացնել Կոմիտասի անվան հետ կապված պատմությունը այն վայրում որտեղ նա գրառել է «Լոռվա գութաներգի» ամենահայտնի տարբերակը, և արվեստի կրթության և ժողովրդական ստեղծագործության օգնոթյամբ ծառայեցնել այդ լեգենդի վերակենդանացումը Վարդաբլուրի սոցիալական կյանքի էներգիայի արտադրությանն ու տնտեսության աշխուժացմանը։
Կոմիտաս, Լոռվա գութաներգ, Վարդաբլուր։ Վայրը մարդով է դառնում տեղ, երբ մարդու շունչը «խառնվում է» այդ վայրին։ Կոմիտասի կյանքի համար այս դատողությունը երիցս ճշմարիտ է՝ իր կյանքի աշխարհագրությունը վկա։ Ծննդյավայրը(Քյոթահյա) և մահվան վայրը(Փարիզ) չհաշված, երբ և մեկը, և մյուսը, կապված չի եղել իր կամքին, բայց մի դեպքում խորապես ազդել են նրա կյանքի ընթացքի վրա(խեցեգործություն), և, մյուս դեպքում էլ եղել է այդ կյանքի հետևանքը (ցեղասպանություն), մնացած բոլոր դեպքերում իր տեղափոխությունները պայմանավորված են եղել երաժշտական իր կրթության ու ձևավորման, բանահյուսական հետազոտության ու ստեղծագործական աշխատանքի հանգամանքներով։ Ու որտեղ էլ, որ եղել է, անջնջելի հետքեր է թողել, առասպելներ ու պատմություններ են ստեղծվել այդ ներկայության շուրջ և, ամենակարևորը, հողից բարձրացել է երգը, իբրև այդ հողի շունչ, իբրև մարդու և բնության կենդանի կապ՝ այդ վայրը դարձնելով տեղ։